Başlangıçta Ne Vardı?

Yuhanna İncili "Başlangıçta söz vardı." diye başlar. Goethe'nin Faust kitabındaki karakter ise bunu, alternatif olarak "Başlangıçta eylem vardı." diye çevirir. Sahi, başlangıçta ne vardı?

Bu sorunun cevabını bulabilmek için öncelikle "Neyin başlangıcı?" diye sormamız gerekir. Eh, elbette birinin hayatının başlangıcı değil. Bu başlangıç, zamanın başlangıcı. O halde soru şöyle olmalıdır: "Zamanın başlangıcında ne vardı?"

Podcast bölümlerimden birinde zamanı ele almıştım. Orada Lucy filminden bir kesit aktararak zamanın var olduğu sonucuna ulaşmıştım. Şimdi o kesiti hatırlayalım.

"Yolda giden bir arabayı videoya çekin. Videoyu aşırı hızlı oynatırsanız ne olur? Araba kaybolur. Orada bir araba olduğunu nasıl ispatlarsınız? Sadece zaman bize orada bir araba olduğunu söyler. Zaman gerçek olan tek ölçü birimidir. Bize varlığın kanıtını sunar. Zaman olmadan var olamayız."

Bu kesit bize zamanın var olması haricinde bir çıkarım daha sunuyor: Varlığın varlığını. Zaman olmadan varlık olmaz, diyor bize Lucy. Tabii Tanrı'yı bu incelemenin dışında tutuyorum çünkü Tanrı, zaman olmadan da var olabilir. Gerçi "Zaman sonsuzdur, Tanrı da zamanın içindedir." şeklinde de bir bakış açısı var ama ben bu yazıda zamanın bir başlangıcı olduğunu varsaydım.

Varlık, zaman olmadan var olamıyorsa zamanın başladığı andan itibaren varlık da varolmaya başlamalıdır. O halde başlangıçta varlık vardır. Hem sözün ve eylemin olabilmesi için o sözü söyleyen ve o eylemi eyleyen bir varlığın olması gerekir. Söz, bu varlık tarafından söylenmiş ve eylem, bu varlık tarafından eylenmiş olabilir ama sonuçta bu varlık, söz ve eylemi ontolojik olarak öncelemiştir.

Başka bir bakış açısı ise varlık ile zamanın aynı şey olması olabilir. Varlık ancak zaman olduğunda var oluyorsa aslında varlık ile zaman aynı şey olabilir. Podcast bölümünde bir de şöyle demiştim: "Sezyum bilmemkaç izotopunun bilmemkaç kere titreşmesi bir saniye olarak belirlenmiştir.". Eğer zaman bu değişime verilen isimse, zaman değişim üzerinden kurgulanıyorsa ve bu değişim, bu varoluş da varlığın kendisiyse zaman varlık ile aynı şeydir. Heidegger'in Varlık ve Zaman'da "Zaman uzaydır, uzay zamandır." demesi gibi biz de "Zaman varlıktır, varlık zamandır." diyebiliriz. Bu durumda zaman; varlıktan ayrı, münferit bir varoluşa değil, varlıkla eşit bir varoluşa sahip olur. Hatta zaman, varlığın kendisi olur.

Bugünlük bu kadar. Başka yazılarda görüşmek üzere.