İki Kere İkinin Dört Etmesi Hakkında

Dostoyevski'nin Yeraltından Notlar'ında şöyle geçmekte:

"Her şeyi hoş görmeye karar verdikten sonra iki kere ikinin beş etmesinden bile hoşlanmak mümkündür."

İki kere ikinin beş ettiği başka bir kitap da George Orwell'in 1984'ü. 1984'ün ana karakteri kitabın sonlarında iki kere ikinin beş ettiğine inandırılmaya zorlanır. Hatta karakterin vücuduna elektrik verilir. Kitabın sonunda ne yazık ki karakter iki kere ikinin beş ettiğine inanmıştır.

Lisede edebiyat hocamız bize şöyle söylemişti: "Edebiyatta iki kere iki dört etmez; bazen beş eder, bazen altı."

Felsefede matematiksel bir örnek verilirse genellikle iki artı ikinin dört etmesi örneği verilir. Mesela "Cinayet kötüdür." önermesi ile "İki kere iki dört eder." önermesi a priori (deneyim öncesi) olmak bakımından eşit midir?

İki kere ikide ne var da onun hakkında bu kadar çok örnek verilmiş?

İki, sayma sayılarının ikincisidir. Bir kere bir denmemiştir çünkü bir zaten birincidir. Birincilerin bir tür dokunulmazlığı vardır. Birden başka hiçbir sayma sayısı birinci değildir. Hiçbir sayma sayısı birin mertebesine ulaşamamıştır. Bu nedenle bir kullanılmamıştır.

İki ise birinkinden daha mütavazı bir yerde durmaktadır. Birinci gibi yüksekte değildir ama üçüncü gibi alçakta da değildir. Bu ikisinin tam ortasındadır.

Bir, iki ve üç sayılarını kombinasyon kullanarak ikili şekilde çarpalım ve bunlar hakkında yorum yapalım:

1x1: Mütevazı olmamış.

1x2: Tam kare değil.

1x3: Hoş durmuyor.

2x2: Mükemmel.

2x3: Sonuç biraz büyük.

3x3: Sonuç yine büyük.

İki kere ikinin neden bu kadar sık kullanıldığını öğrendiniz. Sizi aydınlattıysam ne mutlu bana. Sonraki yazılarda görüşmek üzere.