Sessiz Gemi

Yahya Kemal Beyatlı’nın Sessiz Gemi isimli şiirini inceleyelim.

“Artık demir almak günü gelmişse zamandan

Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan”

Zamandan demir almak ölümü simgeliyor. Öldüğümüzde bu dünyanın hengamesinden, koşturmacasından ayrılırız. Hatırlarsanız bir yazımda zamanın varlıkla aynı şey olduğu sonucuna varmıştım. Ölüm ile; bu dünya varlığından, bu zamandan ayrılır ve meçhul bir yere gideriz. Benim inancıma göre ya cennete ya cehenneme gideriz ama cennetin ve cehennemin nasıl bir yer olduğunu biz bilmiyoruz. Cenneti ve cehennemi tahayyül etmeye, tasvir etmeye çalıştığımızda bu hayallerin ve tasvirlerin hiçbiri cennet ve cehennem olmuyor. Cennet ve cehennem, insanın zihnini ve hayal gücünü aşıyor.

“Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol

Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol”

Mendil ve kol, birine veda edilirken sallanır. Ama ölüm aniden gelir, bu nedenle ölen birine veda edilemez. Ve ölen insan sessizleşir. Yaşarken başkalarıyla konuşan, sosyal bir varlık olan insan; ölüm gelince susar, susmak zorunda kalır.

“Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli

Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli”

Ölen kişi, yaşayan insanlar bırakır arkasında. Yaşayan bu insanlar, ölen kişi için üzülür ve günlerce yas tutar. Siyah ufuk, ölümü simgeler. Yaşayan insanlar, bu ufka bakar ve bir gün kendilerinin de öleceğinin farkına varır.

“Biçare gönüller! Ne giden son gemidir bu

Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu”

Yaşayan insanların, ölüyü geri getirmek için bir çaresi yoktur. Dahası; bu ölen kişi, ölmüş son kişi olmayacaktır. Ölen insanlar her zaman olacaktır, gemiler zamandan demir almaya devam edecektir. Ölen insanlar için yaslar tutulmaya devam edilecektir.

“Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler

Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler”

Yaşayan insanların, ölen sevdikleri için beklemeleri boşunadır. Ölen hiçbir insan dünyaya, dünya hayatına geri dönmeyecektir.

“Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden

Birçok seneler geçti, dönen yok seferinden”

Şair burada, ölenlerin geri dönmemesini, onların, yerinden memnun olmasına bağlamış. Yani hüsnütalil kullanmış.

Şiirin her beytinde ölümle ilgili farklı noktalara değiniliyor. Birinci beyitte ölümün kendisi, ikinci beyitte ölümün sessizliği, üçüncü beyitte ölüme dair üzüntü, dördüncü beyitte ölümlerin sona ermeyişi, beşinci beyitte ölümün geri dönülemezliği, altıncı beyitte ölen kişilerin memnuniyeti anlatılmış.

Bu yazım kısa oldu ama olsun. Önemli olan, az da olsa yazmaya devam etmek. Başka yazılarda görüşmek üzere.